Ngày 28/2/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 127-KL/TW, một văn bản quan trọng định hướng việc nghiên cứu, đề xuất và triển khai sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị Việt Nam. Kết luận này không chỉ nhấn mạnh các mục tiêu, yêu cầu cụ thể mà còn đưa ra lộ trình chi tiết nhằm đảm bảo quá trình thực hiện đạt hiệu quả cao, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. Dưới đây là nội dung chi tiết của Kết luận số 127-KL/TW, được trình bày theo bố cục chuẩn SERP, đảm bảo tính khoa học, rõ ràng và dễ tiếp cận.
Mục tiêu và yêu cầu của Kết luận số 127-KL/TW
Kết luận số 127-KL/TW của Bộ Chính trị nhấn mạnh việc sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị cần tuân thủ các nguyên tắc, mục tiêu đã được xác định trong các kết luận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng như Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết 18. Mục tiêu trọng tâm là xây dựng một hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả. Để đạt được điều này, Bộ Chính trị định hướng nghiên cứu sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, bỏ cấp huyện, đồng thời tiếp tục sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp xã. Mô hình địa phương hai cấp, bao gồm tổ chức Đảng, chính quyền và các đoàn thể, được xác định là hướng đi phù hợp nhằm giảm bớt tầng nấc trung gian, nâng cao hiệu quả quản lý.
Việc nghiên cứu, đề xuất cần được thực hiện trên cơ sở khách quan, dân chủ, khoa học, cụ thể và sâu sắc, đồng thời phải sát với tình hình thực tiễn. Quá trình này đòi hỏi sự cầu thị, lắng nghe ý kiến từ nhiều phía để khắc phục triệt để những bất cập hiện nay như chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, chia cắt về địa bàn hay sự cồng kềnh của các tổ chức trung gian. Kết quả cuối cùng phải đảm bảo hệ thống vận hành thông suốt, tăng cường vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, đồng thời đáp ứng đầy đủ các yêu cầu, nhiệm vụ trong bối cảnh phát triển mới.
Nội Dung Đề Xuất
Phương châm và lộ trình thực hiện
Bộ Chính trị xác định tinh thần triển khai Kết luận số 127-KL/TW với quyết tâm chính trị cao nhất, áp dụng phương châm “vừa chạy vừa xếp hàng”. Điều này thể hiện sự linh hoạt trong tổ chức thực hiện, nhằm hoàn thành khối lượng công việc lớn với yêu cầu cao về chất lượng và tiến độ. Mục tiêu cụ thể là trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng xem xét, thông qua vào trung tuần tháng 4/2025. Để đảm bảo tiến độ này, các cấp ủy, cơ quan, tổ chức được giao nhiệm vụ cần phối hợp chặt chẽ, kịp thời, đảm bảo chất lượng và hiệu quả công việc.
Quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy phải duy trì hoạt động thường xuyên, liên tục của các cơ quan Đảng, Nhà nước, không để xảy ra gián đoạn hay ảnh hưởng đến đời sống người dân và hoạt động của doanh nghiệp. Đồng thời, cần tập trung quán triệt để tạo sự thống nhất cao về nhận thức và trách nhiệm trong toàn hệ thống chính trị, từ Trung ương đến địa phương. Công tác tuyên truyền, định hướng tư tưởng và dư luận xã hội được chú trọng nhằm tạo sự đồng thuận trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và các tầng lớp nhân dân.
Nhiệm vụ cụ thể của các cơ quan liên quan
Bộ Chính trị giao Đảng ủy Chính phủ chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc cùng các đoàn thể Trung ương và các cơ quan liên quan để nghiên cứu, xây dựng đề án và tờ trình về việc sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, bỏ cấp huyện và tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã. Nội dung nghiên cứu cần dựa trên các cơ sở khoa học cụ thể, phù hợp với từng cấp hành chính.
Đối với cấp tỉnh
Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh không chỉ dựa vào quy mô dân số và diện tích mà còn phải xem xét các yếu tố quan trọng khác như quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, phát triển ngành, mở rộng không gian phát triển và phát huy lợi thế so sánh. Những yếu tố này sẽ là cơ sở để đảm bảo các quyết định sắp xếp đáp ứng yêu cầu phát triển của từng địa phương cũng như định hướng chung trong giai đoạn mới.
Đối với cấp xã
Đối với cấp xã, việc nghiên cứu cần xác định rõ các mô hình chính quyền địa phương phù hợp với đặc thù của từng khu vực như đô thị, nông thôn, miền núi, đồng bằng, hải đảo. Các yếu tố cần xem xét bao gồm quy mô dân số, diện tích, lịch sử, văn hóa, cũng như các vấn đề liên quan đến kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh, dân tộc và tôn giáo.
Trên cơ sở đó, cần xây dựng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy và định biên của chính quyền cấp xã. Mối quan hệ công tác giữa các cấp chính quyền (tỉnh và xã) cũng như theo ngành dọc từ Trung ương đến cấp xã cần được làm rõ để đảm bảo hoạt động đồng bộ, liên thông, hiệu lực và hiệu quả. Đồng thời, các điều kiện bảo đảm hoạt động của chính quyền cấp xã trước, trong và sau khi sắp xếp cũng phải được xác định cụ thể.
Lộ trình triển khai cụ thể
Đảng ủy Chính phủ được giao nhiệm vụ khẩn trương triển khai các bước thực hiện với tiến độ rõ ràng như sau:
- Trước ngày 9/3/2025: Báo cáo Bộ Chính trị để xin chủ trương trước khi lấy ý kiến các cấp ủy, tổ chức Đảng.
- Trước ngày 12/3/2025: Tiếp thu ý kiến từ Bộ Chính trị, Ban Bí thư, hoàn thiện đề án và gửi xin ý kiến các Tỉnh ủy, Thành ủy, Đảng ủy trực thuộc Trung ương cùng các cơ quan, tổ chức, ban đảng Trung ương.
- Trước ngày 27/3/2025: Tiếp thu ý kiến từ các cơ quan trên, hoàn thiện đề án và báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
- Trước ngày 7/4/2025: Tiếp thu ý kiến cuối cùng từ Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các cơ quan liên quan, hoàn thiện đề án, tờ trình để trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng thông qua Ban Tổ chức Trung ương.
Ngoài ra, trong quá trình triển khai, Bộ Chính trị yêu cầu tạm dừng tổ chức đại hội đảng bộ cấp xã và cấp huyện để tập trung nguồn lực cho công tác sắp xếp.
Rà soát, sửa đổi pháp luật và quy định liên quan
Song song với việc sắp xếp tổ chức bộ máy, Bộ Chính trị giao các cơ quan liên quan rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định của Đảng và pháp luật Nhà nước để đảm bảo tính đồng bộ. Cụ thể:
- Ban Tổ chức Trung ương, Ủy ban Kiểm tra Trung ương và các Đảng ủy liên quan: Chủ động đề xuất sửa đổi, bổ sung Điều lệ Đảng, các quy định về thi hành Điều lệ Đảng, công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng, đại hội đảng bộ các cấp và các quy định liên quan đến tổ chức Đảng ở địa phương.
- Đảng ủy Quốc hội: Phối hợp với Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Hiến pháp trong phạm vi các vấn đề về tổ chức bộ máy hệ thống chính trị.
- Đảng ủy Chính phủ và Đảng ủy Quốc hội: Chủ trì nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các luật quan trọng như Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Cán bộ, công chức, Luật Thanh tra, Luật Quy hoạch, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND, cùng các văn bản pháp luật liên quan. Nội dung sửa đổi bao gồm cả cơ chế, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức bị ảnh hưởng bởi sắp xếp đơn vị hành chính và xử lý tài sản nhà nước sau sắp xếp. Tiến độ hoàn thành sửa đổi pháp luật được yêu cầu chậm nhất là ngày 30/6/2025.
- Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể Trung ương: Nghiên cứu sửa đổi các quy định, hướng dẫn liên quan đến việc sắp xếp, tinh gọn các tổ chức chính trị – xã hội và hội quần chúng ở các cấp.
Kết luận
Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/2/2025 của Bộ Chính trị là bước đi chiến lược nhằm tinh gọn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị, nâng cao hiệu quả hoạt động và đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. Với lộ trình cụ thể, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan và tinh thần quyết tâm cao, việc triển khai Kết luận này hứa hẹn sẽ tạo ra những thay đổi tích cực, đồng bộ trong hệ thống chính trị Việt Nam. Sau Hội nghị lần thứ 11 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị sẽ tiếp tục có chỉ đạo cụ thể để hướng dẫn việc tổ chức đại hội đảng bộ các cấp, đảm bảo tính liên tục và hiệu quả trong quá trình thực hiện.
